kresy1939.pl , grodno1939.pl , lwow1939.pl
Pośród ogarniętej wojną Polski Wilno w pierwszych dniach września wydawało się być „oazą spokoju”. Jak właśnie określiła je w swoich wspomnieniach Aleksandra Piłsudska, druga żona Marszałka, wówczas już wdowa, która po wybuchu wojny przyjechała do Wilna razem z dziećmi z Warszawy. Grozę tych czasów miasto odczuło dopiero 16 września. Następny dzień, 17 września, znaczony był przede wszystkim niepewnością.
Przedwojenne Wilno. Fot. domena publiczna
Powieść Piotra Kościńskiego „Obrońca Grodna. Zapomniany bohater” jest książką ważną i ciekawą. Są to już dwa powody wystarczające, aby ją przeczytać. Ale jest także dobrze napisana, z wartką akcją i dobrze zbudowaną postacią głównego bohatera. To drugie było w tym wypadku o tyle trudne, że autor w zbeletryzowanej formie przedstawia nam autentycznego człowieka – majora Benedykta Serafina, zawodowego oficera IIRP, faktycznego dowódcy obrony Grodna przed Armią Czerwoną we wrześniu 1939.
Polsko-rosyjskie debaty o historii II Wojny Światowej to przede wszystkim zbiór punktów spornych. Zbliżenie stanowisk dotyczących historii jest czymś znacznie skromniejszym niż w wypadku Polski i Niemiec czy Polski i Ukrainy. Niewielkie zrozumienie jakie zapanowało w latach dziewięćdziesiątych i trwający ciągle dialog wielu historyków nie mogą nam przesłonić tego że, w roku 2017 rosyjskie spojrzenie na ostatnią z wielkich wojen zazwyczaj różni się od polskiego.
Mapa podziału Polski wg. paktu Ribbetrop-Mołotow
Jeden z najciekawszych fragmentów dawnego „kordonu”, oddzielającego od 1921 do 1939 r. Białoruską SRR i II Rzeczpospolitą, znajduje się w rejonie osad Nowe Pole – Raków. Rozmieszczono tutaj kilka strażnic polskiego Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP). Jedna z nich nazywała się „Mińska”. Podobnie jak inne, przedstawione dalej, była częścią 6. batalionu KOP, którego główna siedziba znajdowała się w Iwieńcu.
Zgodnie z zapowiedzią, publikujemy kolejny fragmenty powieści o majorze Benedykcie Serafinie. Ten opowiada o wydarzeniach 20 września 1939 r., czyli tych najbardziej znanych. Wkrótce również te mniej znane…
Dowódca obrony Grodna, mjr Benedykt Serafin, to fascynująca postać. Dlatego postanowiłem o nim napisać
tytuł na razie roboczy, a zdjęcie przedwojenne
Ale nie będzie to książka historyczna: za mało jest konkretnych danych. Mimo życzliwej pomocy rodziny, mimo wsparcia ze strony znakomitego specjalisty w tym temacie, prof. Czesława Grzelaka, wciąż wiem za mało. Brakuje informacji o losach majora w armii Andersa, ale i wcześniej, z okresu I wojny światowej i bezpośrednio po niej. Będę ogromnie wdzięczny za wszelką pomoc. Mój adres: pkoscinsk@gmail. com
Jak już pisałem wcześniej, udało sie dowiedzieć, co stało się z majorem Benedyktem Serafinem – faktycznym dowódcą obrony Grodna w 1939 r. – po wojnie. Wciąż jednak niewiele wiemy o jego przedwojennych i wojennych losach.
Denerwujemy się na postsowieckich historyków, którzy agresję ZSRR na Polskę w 1939 r. nazywają „pomocą udzieloną bratnim Białorusinom i Ukraińcom”. Złościmy się, widząc ulicę 17 września w Grodnie. A czego na temat sowieckiej agresji uczą się polscy licealiści?
O pierwszych dniach sowieckiej okupacji na Grodzieńszczyźnie opowiada Antoni Tomczyk. relacje otrzymaliśmy dzięki uprzejmości prof. Czesława Grzelaka.
Na Grodzieńszczyźnie, blisko Skidla i Żydomli, istniały trzy osady wojskowe: Budowla, Lerypol i Rokicie. Powstały one w 1922 r. na ziemi księcia Czetwertyńskiego, wykupionej przez rząd polski.
A oto druga część wspomnień Alfredy Olszyna-Wilczyńskiej, żony dowódcy DOK III Grodno, gen. Józefa Olszyny-Wilczyńskiego, zamordowanego przez Sowietów. Jak już pisaliśmy, duży zbiór relacji z obrony Kresów ukaże się wkrótce w książce „Sowiecki najazd na Polskę w 1939 r. w relacjach”. Ten materiał ukazuje się dzięki uprzejmości prof. Czesława Grzelaka.
