To było szczególne wydarzenie: wileńska premiera filmu „Fatalny rozkaz. Wilno 1939”. Do Domu Kultury Polskiej 13 czerwca przyszło ponad sto osób.
O filmie opowiedzieli Piotr Kościński – prezes Fundacji Joachima Lelewela oraz Walenty Wojniłło – szef Wilnoteki. To właśnie z inspiracji Walentego Wojniłły, fundacja podjęła się realizacji tego fabularyzowanego dokumentu, który powstał w koprodukcji z TVP. Jak opowiadał Piotr Kościński, dzięki wsparciu Klubu Rekonstrukcji Historycznej Garnizon Nowa Wilejka, zdjęcia mogły odbyć się w Wilnie (m.in. na Rossie, przy Ostrej Bramie i na Górze Trzech Krzyży), a także w podwileńskiej wsi Jodiszki. W Polsce film realizowany był w Mińsku Mazowieckim, Suwałkach, Latowiczu i Wołominie, przy udziale kilku grup rekonstrukcyjnych, a także w Warszawie, gdzie nagrano wypowiedzi kilku historyków.
Po projekcji, już w kuluarach, miała miejsce bardzo ciekawa dyskusja – wśród zebranych był m.in. ostatni chyba żyjący żołnierz AK z Wileńszczyzny, byli też występujący w filmie rekonstruktorzy z Wilna, jak również wielu wilnian, którym o wydarzeniach pokazanych w filmie opowiadali ich rodzice czy dziadkowie. Obecny był także ambasador RP Konstanty Radziwiłł.
Gdy trwała projekcja, na placu przed wileńską katedrą tańczyli poloneza uczniowie klas maturalnych polskich liceów z Wilna. Na pokaz dla młodzieży, który odbył się dzień później, przyszło też około stu młodych ludzi wraz z nauczycielami.
Film powstał pod patronatem Ministra Obrony Narodowej i Muzeum Historii Polski; jego realizacja była możliwa dzięki wsparciu Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marsz. Józefa Piłsudskiego, Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, a także Fundacji PGE oraz przy współpracy z Fundacją Pomoc Polakom na Wschodzie. Patronaty medialne: „Rzeczpospolita”, Tygodnik „Idziemy”, „Historia do Rzeczy”.
Polecamy:
https://wilno.tvp.pl/78109857/wilno-w-obiektywie-rekonstrukcja-historyczna-na-ekranie-fotogaleria
Jan Egierszdorf
zdjęcia: via Wilnoteka