Polski rząd w połowie września 1939 r. rozlokował się przede wszystkim w dwóch, położonych blisko siebie miejscowościach: Kutach nad Czeremoszem oraz Kosowie. W tym ostatnim urzędnicy zajęli m.in. słynną lecznicę Apolinarego Tarnawskiego.
Dawna stołówka lecznicy
LecznicÄ™ stworzyÅ‚ dr Tarnawski pod koniec XIX wieku, korzystali z niej m.in. tak znani polscy politycy jak Roman Dmowski i Ignacy DaszyÅ„ski. 14 wrzeÅ›nia do Kosowa i pobliskich miejscowoÅ›ci trafiÅ‚ prezydent, rzÄ…d i naczelny wódz. W lecznicy miaÅ‚o być rozlokowane MSZ wraz z zagranicznymi poselstwami, ale ostatecznie trafiÅ‚o tu Ministerstwo Spraw Wojskowych. Wykwaterowano kuracjuszy – i kilkanaÅ›cie willi zostaÅ‚o zajÄ™tych przez urzÄ™dników ministerstwa. W jednej z nich, 17 wrzeÅ›nia prezydent Ignacy MoÅ›cicki napisaÅ‚ orÄ™dzie do narodu, w którym mówiÅ‚ o sowieckiej agresji.
Dziś w dawnej lecznicy mieści się sanatorium. Stare wille są w nie najlepszym stanie. Dawna stołówka jest zrujnowana, inne sprawiają wrażenie, jakby miały się rozpaść, najlepiej wygląda dawny dom doktora Tarnawskiego. Szkoda, że nie ma tu żadnej tablicy pamiątkowej czy choćby informacji o tym, że właśnie tu kwaterowali do 17 września urzędnicy MSWojsk.
Dawny dom dr. Tarnawskiego
Od lat badajÄ…ca historiÄ™ lecznicy pani Natalia Tarkowska podkreÅ›la, że w opracowaniach historycznych mówi siÄ™ głównie o Kutach jako miejscu pobytu rzÄ…du, zapominajÄ…c o Kosowie. Także dzisiejsi mieszkaÅ„cy tego miasta nie wiedzÄ…, co dziaÅ‚o siÄ™ tu 80 lat temu, a może warto im to przypomnieć. SamÄ… lecznicÄ™ warto odwiedzić, bo stare wille sprawiajÄ… i dziÅ› niezwykÅ‚e wrażenie. A na cosobotnim sÅ‚ynnym jarmarku huculskim można znaleźć przedwojenne pamiÄ…tki – choćby suknie w stylu huculskim, na których za ozdoby sÅ‚użą przedwojenne 10- i 20-zÅ‚otówki, czy stare zdjÄ™cia…
Ruiny domu kąpieli słonecznych
17 września 1939 r. z Kosowa i innych miejscowości prezydent Ignacy Mościcki, premier, ministrowie i urzędnicy dotarli do Kut, gdzie przez nieistniejący dziś most przeszli do rumuńskiej wówczas Wyżnicy. 18 września ten sam most przeszedł marszałek Edward Śmigły-Rydz.
Piotr Kościński
Zdjęcia zrobione podczas wycieczki zorganizowanej podczas XII Polsko-Ukraińskiego Spotkania w Jaremczy, 21 września 2019 r.