kresy1939.pl , grodno1939.pl , lwow1939.pl
Jesteś tutaj:
Na zdjęciu – widowisko historyczn / rekonstrukcja „Wilno 1939 w Suwałkach”, wrzesień 2022 r.
Wiemy, jakie były następstwa sowieckiej agresji 17 września 1939 r.: zsyłki i deportacje. Jak dziś wyglądają dawne łagry napisał w swej książce historyk dr Adam Kaczyński, którego artykuły pojawiały się wieokrotnie na portalu Kresy 1939.
Brzozowy krzyż na cmentarzu zesłańców koło specposiołka Północna Kargowaja. Z prawej – autor książki.
Jednym z mniej znanych obrońców Grodna we wrześniu 1939 roku jest kpt. Piotr Korzon, który na czele batalionu marszowego przewidzianego na uzupełnienie 29 Dywizji Piechoty brał udział w walkach w rejonie koszar 81 Pułku Piechoty i mostu drogowego w Grodnie. Służbę wojskową rozpoczął w 1915 roku w Legionie Puławskim, od 1918 roku był członkiem POW, a w 1920 roku oficerem 4 Pułk Strzelców Podhalańskich. W okresie międzywojennym, choć od 1924 roku był inwalidą, przez wiele lat związany był służbą ze stacjonującym w Suwałkach 41 Suwalskim Pułkiem Piechoty.
Kapitan Piotr Korzon
W okresie sowieckim prawie w każdym mieście i miasteczku na Ukrainie Zachodnie oprócz ulic Lenina i Rewolucji Październikowej była również ulica 17 Września. W mojej rodzinnej Kołomyi była też fabryka dywanów huculskich im. 17 Września oraz taką nazwę nosił kołchoz w pobliskiej wsi Żukotyn. Ta data została wyznaczona dla obchodów Dnia Miasta Lwowa.
„gilotyna” przy wyjeździe ze Lwowa
We wrześniu 1939 New York Times był (i po dziś dzień nadal jest nadal) jednym z najważniejszych dziennikach amerykańskich. Już wówczas cieszył się ogromną renomą. Gdy rozpoczynała się II wojna światowa drukowano go od niemal 90 lat. W swej historii zdążył już więc relacjonować zarówno wojnę secesyjną, jak i I wojnę światową. To właśnie za opisywanie tego drugiego konfliktu otrzymał wówczas jedną nagrodę Pulitzera. Wpływ NY Timesa na opinie publiczną w Ameryce był fundamentalny. W dużej mierze to reportaże i redakcje „Timesa” ukształtowały opinię publiczną Amerykanów – w tym Polonii, której większość nie prenumerowała prasy polskojęzycznej – stwierdził polski profesor Przemysław Rożański.
17 września była tylko krótka informacja, więcej wiadomości pojawiło się dzień później
Więcej „„Stalinizm to czerwony faszyzm” – New York Times o agresji ZSRR na Polskę”
We wrześniu 1939 r. Wilno było jednym z niewielu miast, które broniły się przed sowiecką agresją. Fundacja Joachima Lelewela pokazała te wydarzenia, organizując rekonstrukcję – rodzaj widowiska historycznego – w Suwałkach.
W II RP istniało 40 pułków jazdy, w 1939 r. wchodzących w skład większych związków taktycznych – brygad kawalerii. Najczęściej wspomina się trzy elitarne pułki szwoleżerskie i 27 pułków ułańskich. A dalej cisza… Gdy tymczasem, nie sposób we Wrześniowo-kawaleryjskich rozważaniach pominąć znaczącej siły 10 pułków strzelców konnych – formacji biorącej udział w obronie Kresów, w tym w niezwykle istotnych walkach o Lwów w drugiej dekadzie miesiąca.
Poczty sztandarowe 24 Pułku Ułanów i 10 PSK wchodzących w skład 10 Brygady Kawalerii (pancerno-motorowej) w charakterystycznych, skórzanych płaszczach i niemieckich hełmach.
Historycy długo jeszcze będą się spierać, jak to się stało, że polski wywiad wojskowy nie dotarł do tajnego protokołu będącego załącznikiem do zawartej 23 sierpnia 1939 r. Umowy o nieagresji pomiędzy III Rzeszą i Związkiem Socjalistycznych Republik Sowieckich, tzw. paktu Ribbentrop-Mołotow. Sytuacja ta spowodowała, że zarówno naczelne dowództwo Wojska Polskiego, jak i władze państwowe były zaskoczone wkroczeniem wojsk sowieckich na polskie terytorium 17 września 1939 r.
Wacław Grzybowski i Władimir Potiomkin. Fot. domena publiczna
W 1939 r. ZSRR chciał pokoju. II wojna światowa wybuchła ze względu na kunktatorską politykę Wielkiej Brytanii i Francji – dowodzili Sowieci w wydanej w 1948 r. w Moskwie broszurze „Fałszerze historii”.
W Polsce mówimy jasno: bezpośrednim powodem wybuchu II wojny światowej był pakt Ribbentrop-Mołotow. Rosja dowodzi, że było zupełnie inaczej.
Tajny protokół paktu Ribbentrop-Mołotow
