Poszukujemy informacji
Jesteś tutaj:
Rok: 2023
Po 17 września 1939. Czy była wojna z Sowietami?
Wtargnięcie Armii Czerwonej na terytorium Polski 17 września 1939 r. oznaczało wojnę. Ale do dziś nie dla wszystkich jest jasne, czy stan wojny pomiędzy Polską i ZSRR naprawdę zaistniał.
17 września 1939 r. Kolejka do mostu przez Czeremosz w Kutach (granica z Rumunią)
Biddle był przyjacielem Becka
Z Piotrem Kościńskim o jego najnowszej książce poświęconej Anthony’emu Drexel Biddle’owi jr – ostatniemu ambasadorowi USA w II RP rozmawia Dominik Szczęsny-Kostanecki
Dlaczego właściwie 17 września?
17 września 1939 to jedna z tych dat, którą na odpowiednio zadane pytanie potrafi wyrecytować lwia część społeczeństwa polskiego. Pełni ona silnie ze sobą splecione, choć nie tożsame funkcje symbolu i cezury. Tak, czy owak świat naszych przodków – rzutujący na nasz własny – jest inny przed i po 17 września – zarówno w historii, jak i w pamięci historycznej. Wypowiadamy tę datę bezwiednie, tak jak 11 listopada albo 3 maja. Tymczasem warto zastanowić się, nad przyczynami, dla których „Sowiety wkroczyły” właśnie tego dnia i jaki, zważywszy konfigurację sił dziejotwórczych, pozostawał tu – jeśli w ogóle – margines. Innymi słowy: dlaczego 17 września wydarzył się właśnie 17-go i czy mógł wydarzyć się, powiedzmy 16-go bądź 18-go, ale już nie 12-go, czy 22-go.
Sowieccy żołnierze przy polskim słupie granicznym
Wilno 1939 w Latowiczu
Gdzie można znaleźć ulicę, przypominającą przedmieścia przedwojennego miasta? Odpowiedź brzmi: jeśli nie w Wilnie, to w Latowiczu, gdzie kręcony był serial „Ranczo”.
Ulica Senatorska – nie cała, ale spory jej fragment – to miejsce które wygląda dokładnie tak, jak kiedyś położone z dala od centrum dzielnice Wilna. A właśnie takimi ulicami atakowali Sowieci. Z początku tylko nieliczne czołgi przedarły się do śródmieścia. I dlatego Senatorska wykorzystana została w filmie „Wilno 1939”.
Polscy poeci i poetki na Kresach
Poeci kresowi – zwłaszcza ci, którzy po wojnie zostali na Wschodzie – nie dorównują popularnością polskim artystom powojennym. Pomimo, że za ojczyzną tęsknili równie mocno, a rodzimą kulturę głęboko kochali, zostali w dużej mierze zapomniani. Warto przywołać choćby troje poetów: Michała Wołosewicza, Henryka Fiela i Irenę Sandecką.
W Starych Rakliszkach, gdzie urodził się Michał Wołosewicz, mieszka dziś dziewięć osób
Internowani na Litwie
Polscy żołnierze, internowani we wrześniu 1939 r. na Litwie, byli traktowani dobrze przez Litwinów – i nie spotkał ich los tych, którzy trafili do Katynia. Opisuje to książka „Uchodźcy wojenni i polscy żołnierze internowani na Litwie w czasie II wojny światowej” autorstwa Gintautasa Surgailisa.
Wilno 1939 w Mińsku Mazowieckim
Sceny we wnętrzach do filmu „Wilno 1939” powstawały w Muzeum 7 Pułku Ułanów w Mińsku Mazowieckim. Gabinet dowódcy pułku stał się na jeden dzień pokojem dowódcy Obszaru Warownego Wilno.
Wilno 1939 – w Wilnie
Dwa dni intensywnej pracy – i jest już większość zdjęć do filmu „Wilno 1939”. Kręciliśmy je w Wilnie, co stwarzało dodatkowe problemy. Na szczęście pomogła nam polska grupa rekonstrukcyjna Garnizon Nowa Wilejka.
„Po litewskiej stronie granicy”
Strażak, który bronił Grodna
Jednym z mniej znanych, cywilnych obrońców Grodna, a zasługującym na przywrócenie jego pamięci, jest bez wątpienia Aleksander Mikulski, w latach 30. znany działacz społeczny, a w 1939 roku prezes Ochotniczej Straży Pożarnej w Grodnie, który we wrześniu 1939 roku na czele grodzieńskich pożarników brał udział w walkach z czerwonymi dywersantami w Grodnie i Skidlu.
